به پرسشنامه‌ی چند بعدی روابط بدن- خود : : خوش‌آمدید

تعریف مفهومی:

عود سوء مصرف مواد: در صورتی که فرد پس از درمان سوء مصرف مواد، برای مدت یک ماه ملاک­های زیر را دارا نباشد و پس از زمان فوق مجدد علائم تشخیصی سوء مصرف مواد ظاهر گردند، دچار عود شده است.

ملاک­های تشخیص برای سوء مصرف مواد:

الگوی غیرانطباقی مصرف مواد که موجب ناراحتی یا تخریب قابل ملاحظه بالینی شده و با یک یا چند علامت از علایم زیر که در طول یک دوره ۱۲ ماهه روی می­دهند تظاهر می­کند:

(1) مصرف مکرر مواد که منجر به ناتوانی در برآوردن تعهدات عمده مربوط به نقش فرد در کار، مدرسه یا خانه می­شود (مانند غیبت­های مکرر یا عملکرد ضعیف شغلی مربوط به مصرف ماده؛ غیبت، تعلیق یا اخراج از مدرسه به دلیل مصرف مواد؛ مسامحه نسبت به فرزندان و خانه).

(۲) مصرف مکرر مواد در موقعیت­هایی که در آن­ها مصرف ماده از نظر فیزیکی خطرناک است (مثلا رانندگی یا کار با ماشین­آلات تحت تأثیر مواد)

(3) مشکلات قانونی تکراری مربوط به مواد (مثلا دستگیری به دلیل رفتارهای نادرست مربوط به مصرف مواد).

(۴) مصرف مداوم مواد على­رغم مشکلات پایدار یا عود کننده اجتماعی یا بین فردی که ناشی از تأثیرات ماده بوده یا بر اثر آن تشدید شده­اند (مانند مشاجره با همسر در مورد نتایج مسمومیت، نزاع فیزیکی).

ابتلا به سوء مصرف مواد به یکی از دغدغه­های بزرگ جوامع بشری تبدیل شده است(موسسه ملی اعتیاد، ۲۰۰۷). میزان مصرف مواد در بین جوامع مختلف به ویژه در میان نوجوانان و جوانان در دهه­های اخیر افزایش چشمگیری داشته است.

وابستگی به مواد یک اختلال مزمن و بازگشت کننده است که هزینه های سنگینی را بر افراد و خانواده­ها و جامعه تحمیل می­کند. شیوه­های درمانی متعددی هم دارویی، هم روانشناختی برای درمان سوء مصرف مواد مورد استفاده قرار می­گیرد با وجود این پس از آن که فرد وابسته مصرف مواد مخدر را برای مدتی طولانی قطع می­نماید نیز نمی­توان امیدوار بود که مصرف را از سر نگیرد.

عوامل متعددی در بازگشت به سوء مصرف و وابستگی به مواد سهیم هستند. از جمله آن، می­توان به عوامل زیست شناختی، روانشناختی، فردی، اجتماعی و خانوادگی اشاره نمود.