انواع افسردگی:
افسردگی یک اختلال شایع در امروز است که در کل دنیا در حال افزایش است. این اختلال می‌تواند در افراد مختلف با توجه به جنسیت، سن و موارد دیگر، انواع مختلفی داشته باشد که توسط روانشناسان تعریف شده‌اند.
افسردگی براساس سن:
الف) افسردگی در کودکان:
در کودکان، مخصوصاً در سنین ۸ تا ۱۰ سالگی، علائم افسردگی با افراد بزرگ‌تر متفاوت است. همانطور که می‌دانیم، دنیای کودکان پر از هیجان است و اگر کودک شما مبتلا به افسردگی شود، می‌تواند باعث کاهش این هیجانات شود و وی را به غمگینی و کناره‌گیری تمایل دهد. به دلیل تفاوت‌های افسردگی در کودکان و بزرگ‌ترها، تشخیص این بیماری برای والدین و مسئولین تربیتی چالشی است و به راحتی قابل تشخیص نمی‌باشد. معمولاً کودکان به دلیل تنش‌هایی که در کودکی تجربه میکنند، به این اختلال دچار می‌شوند. این تنش‌ها می‌توانند ناشی از حوادث ناگوار، از دست دادن والدین در سنین کم، عوامل محیطی، استرس‌ها، وابستگی عاطفی، عملکرد تحصیلی، سوء استفاده‌های جنسی، بدرفتاری فیزیکی، داشتن نا‌مادری یا نا‌پدری و غیره باشند. برخی از روانشناسان حالت روحی مادر در دوران بارداری یا شیردهی را یکی از علل احتمالی افسردگی کودک می‌دانند. امروزه با توجه به افزایش تعداد کودکان افسرده، شناخت علائم این اختلال در کودکان ضروری است و در صورت مشکوک بودن به ابتلا، هر چه سریع‌تر به مشاوره مراجعه کنیم. برخی از علائم این بیماری در کودکان عبارتند از:
لجبازی
افت تحصیلی
بی‌قراری
فرار از مدرسه در برخی موارد
وابستگی بیش از حد به والدین
نداشتن دوست
شرکت نکردن در فعالیت‌های گروهی
چاقی یا بی‌اشتهایی
نداشتن اعتماد به نفس
تفکر درباره مرگ
منزوی بودن
علائم جسمانی مانند سردرد، بدن درد و غیره
ب) افسردگی در نوجوانان:
در صورتی که علائم افسردگی در کودکی تشخیص داده نشده و درمان نشوند، ممکن است با افزایش سن به نوجوانی نیز همراه فرد باشند. همچنین افسردگی می‌تواند در همان دوران نوجوانی اتفاق بیافتد. به دلیل این که بلوغ در دوران نوجوانی اتفاق می‌افتد، بسیاری از والدین نشانه‌های افسردگی را نادیده گرفته و منشاء آن را بلوغ می‌دانند. این اختلال مرتبط با سلامت روان بوده و بر تمامی زوایای زندگی تأثیر می‌گذارد. افسردگی از آن چه تصور می‌کنیم، فراگیر‌تر است و فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. اکثر افراد در نوجوانی بیماری خود را قبول نکرده و از مراجعه به مشاوره اجتناب میکنند، در حالی که افسردگی به راحتی قابل درمان میباشد. برخی از علائم این بیماری در نوجوانان عبارتند از:
پرخاشگری زیاد
فرار از خانه و مدرسه
افکار ناامیدی و حتی خودکشی
مصرف مواد و الکل
عزت‌نفس پایین
اعتیاد به تلفن‌های هوشمند
رفتار بی‌پروا
اختلالات تغذیه‌ای
آسیب واردکردن به خود
غمگینی و منزوی بودن
کناره‌گیری از دوستان
عدم انگیزه
گریه‌های مکرر
پ) افسردگی در سالمندان:
سالمندان بیشتر از افراد دیگر نیاز به توجه و مراقبت دارند. معمولاً در این قشر از جامعه، افسردگی بیشتر مشاهده می‌شود. بسیاری از داروها مانند مسکن‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای فشار و چربی‌خون می‌توانند در ابتلا به افسردگی نقش داشته باشند. افسردگی در سالمندان خود را با موارد زیر نشان می‌دهد:
دردهای جسمانی و مبهم
پرخوابی یا بی‌خوابی
افت در عملکرد زندگی
کاهش فعالیت
احساس خستگی
نوسانات وزن
گریه
گوشه‌گیری و بی‌قراری
احساس غم و ناراحتی
اضطراب به شدت زیاد
تفکر درباره مرگ
سردرگمی و مشکلات حافظه
بهانه‌گیری
ت) افسردگی براساس جنسیت:
علائم بیماری افسردگی در زنان و مردان متفاوت است و میزان شیوع آن در بانوان بیشتر از آقایان میباشد. در گذشته این بیماری را فقط مخصوص بانوان می‌دانسته‌اند و دلیل آن این است که معمولاً آقایان از پذیرفتن بیماری خود پرهیز میکنند.
افسردگی در آقایان:
در آقایان معمولاً پذیرش افسردگی کمی سخت‌تر است و علائم آن به صورت متفاوتی بروز می‌کند. دلایل افسردگی در آقایان مربوط به مشکلات کاری، ناتوانی در مقابله با استرس، تنها بودن در زمان پیری و موارد سو استفاده قرار گرفتن در کودکی میباشد. برخی از علائم این بیماری در آقایان عبارتند از:
درد جسمانی
خشمگینی
بروز رفتارهای خطرناک
خستگی شدید
کاهش میل جنسی
منزوی بودن
مصرف الکل
نداشتن هدف
بی‌انگیزگی
بی‌قراری
عدم اعتماد به اطرافیان
نداشتن دوست
طی‌کردن مسیر اعتیاد
افسردگی در بانوان:
براساس مطالعات انجام شده، نتیجه حاصل شده است که شیوع این بیماری در بانوان بیشتر از آقایان میباشد. معمولاً بانوان به علت داشتن روحیه حساس و تأثیرپذیری از محیط، بیشتر در معرض ابتلا هستند. دلایل مختلفی برای افسردگی در زنان وجود دارد که به عنوان عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی، هورمونی، محیطی و مشکلات روانی معرفی شده‌اند. شناخت علائم این بیماری می‌تواند باعث تشخیص به موقع و درمان بیماری شود. برخی از علائم این بیماری در بانوان عبارتند از:
نداشتن امید
عدم تمرکز
احساس ضعف
بی‌ارزشی
خشمگین بودن
گریه‌های بی‌دلیل
اختلال خواب
نداشتن انرژی
نداشتن اعتماد به نفس
حساس و نا‌آرام بودن
دردهای فیزیکی مانند: سردرد، کمردرد، مشکلات گوارشی و غیره
افسردگی اساسی (Major Depression):
این نوع از افسردگی شدیدترین و مرسوم‌ترین نوع آن میباشد. افراد مبتلا به افسردگی اساسی علائم شدیدی از افسردگی نشان می‌دهند که به مدت حداقل دو هفته و حداقل در دو مورد از زندگیشان حاکم است. این علائم ممکن است از دست دادن علاقه به فعالیت‌های معمولی، احساسات خودکشی، افکار ناامید، افت فشار خون و دیگر علائم جسمی همراه باشد. این نوع افسردگی می‌تواند عمری طولانی داشته باشد و برای درمان آن نیاز به مشاوره و داروهای ضد افسردگی دارید.
تشخیص و درمان افسردگی:
تشخیص افسردگی توسط پزشکان و متخصصین روانپزشکی انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق بیماری، پزشک بر اساس مشاهدات و سوابق پزشکی فرد و همچنین از طریق مصاحبه‌ها و پرسش‌نامه‌های روان‌شناختی اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کند.
درمان افسردگی به صورت ترکیبی انجام می‌شود و ممکن است شامل این عوامل باشد:
الف) مشاوره روان‌شناختی:
روان‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر در درمان افسردگی است. با مراجعه به یک مشاور یا روانشناس، می‌توانید به صحبت و انتقال احساسات و فکرهای خود بپردازید. این روش ممکن است کمک کند تا علت افسردگی شناسایی شود و راه‌حل‌هایی برای مدیریت و کاهش این احساسات ناراحتی ارائه شود.
ب) داروهای ضد افسردگی:
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی را به شما تجویز کند. این داروها می‌توانند به مغز کمک کنند تا ترکیبات شیمیایی خاصی را ترشح کند که در بهبود حالت افسردگی نقش دارند. تجویز داروها بستگی به شدت افسردگی و شدت علائم دارد و به همراه مشورت‌های متعدد انجام می‌شود. مصرف داروها باید با توجه به دستورات پزشک و تحت نظارت او انجام شود.
ج) تغییرات در شیوه زندگی:
برخی تغییرات در شیوه زندگی ممکن است به کاهش افسردگی کمک کنند. مراقبت از خود، انجام فعالیت‌های بدنی، ایجاد روزمرگی منظم، تغذیه مناسب، استراحت کافی و ارتقاء ارتباط‌های اجتماعی می‌توانند به بهبود حالت روحی شما کمک کنند.
د) ترکیب درمان‌ها:
در بعضی موارد، ترکیبی از روش‌های مختلف درمان افسردگی مؤثرتر است. به عنوان مثال، ترکیب مشاوره روان‌شناختی با مصرف داروهای ضد افسردگی می‌تواند نتایج بهتری به ارمغان آورد.
اگر احساس می‌کنید که ممکن است دچار افسردگی باشید، حتماً به پزشک یا متخصص روانپزشکی مراجعه کنید. این حالت برای سلامت جسمی و روحی شما مهم است و با درمان مناسب، می‌توان زندگی کیفیت‌تری را تجربه کرد.
در مورد افسردگی ناشی از مصرف مواد مخدر و ترک اعتیاد نیز باید توجه داشت که افراد ممکن است در زمان اعتیاد به مواد خود را به‌طور موقت از افسردگی غافل کنند ولی پس از ترک اعتیاد، افسردگی به شدت بیشتری آشکار می‌شود. برای مواجهه با احساسات منفی و افسردگی پس از ترک اعتیاد، توصیه می‌شود فرد حتماً تحت نظر یک مشاور خوب قرار بگیرد.
در مورد افسردگی ناشی از بیماری‌های جسمی نیز می‌تواند به دلیل عوامل جسمی و همچنین روانی باشد. این نوع افسردگی ممکن است به دلیل احساس ناتوانی در مواجهه با بیماری، از دست دادن انگیزه بهبود، ترس از مرگ یا از دست دادن عزیزان و سایر موارد بروز کند.
با توجه به جدول ذکر شده، افرادی که احساس افسردگی دارند، نیازمند تشخیص و درمان مناسب هستند. مراجعه به پزشک، روانشناس یا متخصص مشاوره می‌تواند به شناسایی و درمان این اختلالات کمک کند و باعث بهبود وضعیت روحی و روانی فرد شود. همچنین، از مصرف مواد مخدر و الکل باید پرهیز کرد و در صورت اعتیاد، به درمان‌های مرتبط با اعتیاد نیز مراجعه کرد.
درمان افسردگی به روش‌های غیر دارویی
برای درمان افسردگی بدون دارو، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند موثر باشند.
یکی از این روش‌ها نور درمانی است که برای درمان افسردگی فصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به وسیله قرار گرفتن فرد در معرض نوری مشابه نور آفتاب، تغییرات هورمونی و سیکل خواب و بیداری را ایجاد می‌کند و می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد.
یکی دیگر از روش‌های غیر دارویی برای درمان افسردگی، ایجاد تغییرات در سبک زندگی فرد است. برخی شرایط زندگی مانند نوع شغل و محل زندگی می‌توانند به عنوان عواملی در بروز افسردگی اثرگذار باشند. به عنوان مثال، استرس زیاد در محیط کار می‌تواند باعث دوری از لذت‌های زندگی و ایجاد افسردگی شود. بنابراین، تغییرات مثبت در این زمینه‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت روحی و روانی کمک کند.
استفاده از دستگاه آر تی ام اس (rTMS) نیز با تحریک مغناطیسی مغز، نوعی درمان موثر به شمار می‌آید. در بسیاری از افراد افسرده، سلول‌های مغز در بعضی نواحی عملکرد طبیعی ندارند و تحریک مغناطیسی می‌تواند باعث فعال‌سازی این بخش‌ها از مغز شود.
افسردگی امروزه یکی از اختلالات شایع در جامعه است که تأثیر زیادی بر روابط و زندگی افراد دارد. برای درمان بهتر این اختلال، پیدا کردن یک روانشناس و روانپزشک ماهر و کارآمد که بهترین راه‌های درمان را به شما ارائه کند، بسیار مهم است. بنابراین، توصیه می‌شود به بهترین روانپزشکان در تهران مراجعه کنید.
