بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که با گذشت زمان بدتر میشود. این اختلال توسط تغییراتی در مغز که منجر به رسوب برخی پروتئینها میشود، مشخص میشود. بیماری آلزایمر باعث کوچک شدن مغز و در نهایت مرگ سلولهای مغزی میشود. بیماری آلزایمر شایعترین علت بروز دمانس که کاهش تدریجی حافظه، تفکر، رفتار و مهارتهای اجتماعی است،میباشد. این تغییرات توانایی یک فرد در عملکرد را تحت تأثیر قرار میدهند.
تقریباً ۶/۵ میلیون نفر از جمعیت آمریکا با سن ۶۵ سال و بیشتر با بیماری آلزایمر زندگی میکنند. در میان آنها، بیش از ۷۰٪ بیش از ۷۵ سال دارند. از میان حدود ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان که دارای دمانس هستند، تخمین زده میشود که ۶۰٪ تا ۷۰٪ آلزایمر دارند. علائم ابتدایی این بیماری شامل فراموشی رویدادها یا گفتگوهای اخیر است. با گذر زمان، به مشکلات جدی حافظه و از دست دادن توانایی انجام وظایف روزمره پیش میرود. داروها ممکن است موجب بهبودی علائم شوند یا پیشروی آنها را کند کنند. برنامهها و خدمات مختص این افراد میتواند به افراد مبتلا به این بیماری و مراقبین آنها کمک کنند. هیچ درمانی برای درمان بیماری آلزایمر وجود ندارد. در مراحل پیشرفته، از دست رفتن شدید عملکرد مغز میتواند باعث کم آبی، سوتغذیه یا عفونت شود. این عوارض ممکن است منجر به مرگ شوند.
علائم آلزایمر
افت حافظه علامت کلیدی بیماری آلزایمر است. نشانههای ابتدایی شامل دشواری در به یاد آوردن رویدادها یا گفتگوهای اخیر است. اما با پیشرفت بیماری، حافظه ضعیف تر میشود و علائم دیگر بروز میکند. ابتدا فرد مبتلا ممکن است از دشواری به یاد آوردن خاطرات و عدم تمرکز آگاه باشد.با پیشرفت علائم، احتمال آنکه یکی از اعضای خانواده یا یک دوست متوجه مشکلات بیمار شود،بیشتر است.
تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر باعث رو به رو شدن با این عوارض میشود:
حافظه
همه افراد در برخی اوقات خطای موقت در حافظه دارند، اما زوال حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر پایدار است و بدتر میشود. با گذر زمان، زوالحافظه توانایی عملکرد در محل کار یا خانه را تحت تأثیر قرار میدهد.
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است:
• بارها و بارها اظهارات و سوالات را تکرار کنند.
• گفتگوها، وقتهای ملاقات یا رویدادها را فراموش کنند.
• اشیاء را جا بگذارند، اغلب آنها را در مکانهایی قرار دهند که منطقی نیست.
• در مکانهایی که قبلاً خوب میشناختند، گم شوند.
• در نهایت نام اعضای خانواده و اشیای روزمره را فراموش کنند.
• در پیدا کردن کلمات مناسب برای اشیاء، بیان افکار یا شرکت در گفتگوها مشکل داشته باشند.
تفکر و استدلال
بیماری آلزایمر باعث مشکلات در تمرکز و تفکر میشود، به ویژه درباره مفاهیم انتزاعی مانند اعداد.
انجام بیش از یک وظیفه در یک زمان به خصوص دشوار است. ممکن است مدیریت مالیات، تراز کردن دفترچه چک و پرداخت به موقع صورتحسابها چالش برانگیز باشد. در نهایت، یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است قادر به تشخیص و روبرو شدن با اعداد نباشد.
تصمیمگیری و انجام تصمیمها
بیماری آلزایمر باعث کاهش توانایی اتخاذ تصمیمات منطقی و قضاوت در مواقع روزمره میشود. به عنوان مثال، فرد ممکن است در محیطهای اجتماعی انتخابهای نادرستی داشته باشد یا لباسهای نا متناسب با وضعیت از آب و هوا بپوشد. برای یک فرد سختتر میشود تا به مشکلات روزمره پاسخ دهد. به عنوان مثال، فرد ممکن است نداند چگونه از سوختن غذاروی گاز پیشگیری کند یا تصمیمی را هنگام رانندگی بگیرد.
برنامهریزی و انجام وظایف شناخته شده
فعالیتهای روزمره که نیاز به انجام مراحل به ترتیب دارند، دشوار میشوند. این ممکن است شامل برنامهریزی و پخت و پز یک وعده غذا یا بازی کردن بازی مورد علاقه باشد. در نهایت، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در مراحل پیشرفته، چگونگی انجام کارهای معمول مانند پوشیدن لباس و حمام کردن را فراموش میکنند.تغییرات در شخصیت و رفتار تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ میدهند میتوانند بر روی حالت های روحی و رفتارها تأثیر بگذارند. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• افسردگی
• بی میلی به انجام فعالیتها
• انزوا
• نوسانات خلقی
• عدم اعتماد به دیگران
• عصبی شدن یا خشونت
• تغییرات در عادات خواب
• پرسه زدن
• از دست دادن مهارتها
• هذیان گویی، مانند باور اینکه چیزی دزدیده شده است.
مهارتهای حفظ شده
با وجود تغییرات اساسی در حافظه و مهارتها، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر قادرند برخی از مهارتها را حفظ کنند حتی زمانی که علائم بدتر میشوند. مهارتهای حفظ شده ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتابها، گفتن داستانها، به اشتراک گذاشتن خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، نقاشی، یا انجام کارهای دستی باشد.
این مهارتها ممکن است بیشتر حفظ شوند زیرا توسط بخشهایی از مغز کنترل میشوند که در طول پیشرفت بیماری دیرتر تحت تأثیر قرار میگیرند.
مراجعه به پزشک
تعدادی از شرایط میتوانند منجر به از دست دادن حافظه یا علائم دیگر دمانس شوند. برخی از این شرایط قابل درمان هستند. اگر نگران حافظه خود یا سایر مهارتهای تفکری خود هستید، با پزشک خود مشورت کنید. اگر نگران مهارتهای تفکری در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود هستید، در مورد نگرانیهای خود صحبت کرده و درخواست مراجعه به همراه یکدیگر به پزشک را بیان کنید.
علل:
علل اصلی بیماری آلزایمر به طور کامل شناخته نشده است. اما به طور اساسی، پروتئینهای مغز به طور معمول عمل نمیکنند. این امر باعث اختلال در کار سلولهای مغزی (نورونها) میشود و موجب بروز یکسری از رویدادها میگردد. نورونها آسیب میبینند و اتصالاتشان با یکدیگر را از دست میدهند. در نهایت، از بین میروند.
بررسی کلی
بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که با گذشت زمان بدتر میشود. این اختلال توسط تغییراتی در مغز که منجر به رسوب برخی پروتئینها میشود، مشخص میشود. بیماری آلزایمر باعث کوچک شدن مغز و در نهایت مرگ سلولهای مغزی میشود. بیماری آلزایمر شایعترین علت بروز دمانس که کاهش تدریجی حافظه، تفکر، رفتار و مهارتهای اجتماعی است،میباشد. این تغییرات توانایی یک فرد در عملکرد را تحت تأثیر قرار میدهند.
تقریباً 6.5 میلیون نفر از جمعیت آمریکا با سن ۶۵ سال و بیشتر با بیماری آلزایمر زندگی میکنند. در میان آنها، بیش از ۷۰٪ بیش از ۷۵ سال دارند. از میان حدود ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان که دارای دمانس هستند، تخمین زده میشود که ۶۰٪ تا ۷۰٪ آلزایمر دارند. علائم ابتدایی این بیماری شامل فراموشی رویدادها یا گفتگوهای اخیر است. با گذر زمان، به مشکلات جدی حافظه و از دست دادن توانایی انجام وظایف روزمره پیش میرود. داروها ممکن است موجب بهبودی علائم شوند یا پیشروی آنها را کند کنند. برنامهها و خدمات مختص این افراد میتواند به افراد مبتلا به این بیماری و مراقبین آنها کمک کنند. هیچ درمانی برای درمان بیماری آلزایمر وجود ندارد. در مراحل پیشرفته، از دست رفتن شدید عملکرد مغز میتواند باعث کم آبی، سوتغذیه یا عفونت شود. این عوارض ممکن است منجر به مرگ شوند.
علائم
افت حافظه علامت کلیدی بیماری آلزایمر است. نشانههای ابتدایی شامل دشواری در به یاد آوردن رویدادها یا گفتگوهای اخیر است. اما با پیشرفت بیماری، حافظه ضعیف تر میشود و علائم دیگر بروز میکند. ابتدا فرد مبتلا ممکن است از دشواری به یاد آوردن خاطرات و عدم تمرکز آگاه باشد.با پیشرفت علائم، احتمال آنکه یکی از اعضای خانواده یا یک دوست متوجه مشکلات بیمار شود،بیشتر است.
تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر باعث رو به رو شدن با این عوارض میشود:
تصمیمگیری و انجام تصمیمها
بیماری آلزایمر باعث کاهش توانایی اتخاذ تصمیمات منطقی و قضاوت در مواقع روزمره میشود. به عنوان مثال، فرد ممکن است در محیطهای اجتماعی انتخابهای نادرستی داشته باشد یا لباسهای نا متناسب با وضعیت از آب و هوا بپوشد. برای یک فرد سختتر میشود تا به مشکلات روزمره پاسخ دهد. به عنوان مثال، فرد ممکن است نداند چگونه از سوختن غذاروی گاز پیشگیری کند یا تصمیمی را هنگام رانندگی بگیرد.
برنامهریزی و انجام وظایف شناخته شده
فعالیتهای روزمره که نیاز به انجام مراحل به ترتیب دارند، دشوار میشوند. این ممکن است شامل برنامهریزی و پخت و پز یک وعده غذا یا بازی کردن بازی مورد علاقه باشد. در نهایت، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در مراحل پیشرفته، چگونگی انجام کارهای معمول مانند پوشیدن لباس و حمام کردن را فراموش میکنند.
تغییرات در شخصیت و رفتار
تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ میدهند میتوانند بر روی حالت های روحی و رفتارها تأثیر بگذارند. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• افسردگی
• بی میلی به انجام فعالیتها
• انزوا
• نوسانات خلقی
• عدم اعتماد به دیگران
• عصبی شدن یا خشونت
• تغییرات در عادات خواب
• پرسه زدن
• از دست دادن مهارتها
• هذیان گویی، مانند باور اینکه چیزی دزدیده شده است.
مهارتهای حفظ شده
با وجود تغییرات اساسی در حافظه و مهارتها، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر قادرند برخی از مهارتها را حفظ کنند حتی زمانی که علائم بدتر میشوند. مهارتهای حفظ شده ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتابها، گفتن داستانها، به اشتراک گذاشتن خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، نقاشی، یا انجام کارهای دستی باشد.
این مهارتها ممکن است بیشتر حفظ شوند زیرا توسط بخشهایی از مغز کنترل میشوند که در طول پیشرفت بیماری دیرتر تحت تأثیر قرار میگیرند.
مراجعه به پزشک
تعدادی از شرایط میتوانند منجر به از دست دادن حافظه یا علائم دیگر دمانس شوند. برخی از این شرایط قابل درمان هستند. اگر نگران حافظه خود یا سایر مهارتهای تفکری خود هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر نگران مهارتهای تفکری در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود هستید، در مورد نگرانیهای خود صحبت کرده و درخواست مراجعه به همراه یکدیگر به پزشک را بیان کنید.
دانشمندان باور دارند در اکثر افراد، بیماری آلزایمر ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و محیطی است که به مرور زمان بر مغز اثر میگذارد. در کمتر از ۱٪ از موارد، بیماری آلزایمر ناشی از تغییرات ژنتیکی خاص است که تقریباً تضمین میکند که فرد دچار بیماریه آلزایمر میشود. در این موارد، بیماری معمولاً از میانسالی شروع میشود.
سیر بیماری :
سالها قبل از ظاهر شدن بیماری، علائم اولیه شروع میشود.آسیب اغلب از منطقهای از مغز که کنترل حافظه را بر عهده دارد، آغاز میشود. از دست دادن نورونها با الگویی نسبتاً قابل پیشبینی به سایر مناطق مغز نیز گسترش مییابد. در مرحله پایانی بیماری، مغز به طور قابل توجهی کوچک شده است.
محققانی که سعی در درک علت بیماری آلزایمر دارند، بر روی نقش دو پروتئین تمرکز دارند:
• پلاک ها : بتا آمیلوئید یک بافت از یک پروتئین بزرگتر است. زمانی که این بافتها به هم بچسبند، به نظر میرسد که اثر سمی بر نورونها دارند و ارتباط بین سلولهای مغزی را مختل میکنند. این توده ها که شامل باقیماندههای سلولی دیگر نیز هستند پلاک های آمیلوییدی بزرگتری تشکیل میدهند.
• تنگل ها : پروتئینهای تائو در انتقال مواد غذایی و سایر مواد ضروری دیگر به سلول مغزی نقش دارند. در بیماری آلزایمر، پروتئینهای تائو تغییر شکل میدهند و به ساختارهایی به نام تنگل های نوروفیبریلاری تبدیل میشوند. این گرهها سیستم انتقال را مختل میکنند و به سلولها آسیب میزنند.
عوامل زمینه ای
سن
افزایش سن بزرگترین عامل شناختهشده برای بیماری آلزایمر است. آلزایمر بخشی از فرایند افزایش سن نیست. اما با افزایش سن، احتمال ابتلا به آن افزایش مییابد.
یک مطالعه نشان داده که سالیانه در هر ۱۰۰۰ نفر ۴۴ تشخیص جدید برای افرادی با سن ۶۵ تا ۷۴ سال داده میشود. در میان افراد بین ۷۵ تا ۸۴ ساله، ۳۲ تشخیص جدید در هر ۱۰۰۰ نفر وجود داشت. برای افراد ۸۵ ساله و بیشتر، ۷۶ تشخیص جدید در هر ۱۰۰۰ نفر دیده شده است.
تاریخچه خانوادگی و ژنتیک
اگر یک فرد از خانواده درجه یک شما – والدین یا برادر یا خواهر – بیماری را داشته باشد، ریسک ابتلا به آلزایمر کمی بیشتر است.
اینکه چگونه ژنها در خانوادهها بر روی ریسک تأثیر میگذارند بیشتر توضیح داده نشده است و عوامل ژنتیکی احتمالاً پیچیده هستند.
یک عامل ژنتیکی شناخته شده تر، نوعی از ژن آپولیپوپروتئین E (APOE) است. یک نوع از این ژن، APOE e4، ریسک بیماری آلزایمر را افزایش میدهد. در حدود ۲۵٪ تا ۳۰٪ از جمعیت ، APOE e4 را دارند. اما همه افرادی که این نوع از ژن را دارند، دچار آلزایمر نمیشوند.
دانشمندان تغییرات نادر در سه ژن را پیدا کردهاند که تقریباً تضمین میکند فردی که یکی از آنها را به ارث ببرد، دچار بیماری آلزایمر میشود. اما این تغییرات کمتر از ۱٪ افراد مبتلا به بیماری آلزایمر را تشکیل میدهند.
سندرم داون
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون مبتلا به بیماری آلزایمر میشوند. این احتمالاً به داشتن سه کپی از کروموزوم ۲۱ مرتبط است. کروموزوم ۲۱ ژنی است که در تولید پروتئینی که منجر به ایجاد بتا آمیلوئید میشود، دخیل است. کسری از بتا آمیلوئید ها میتوانند در مغز به صورت پلاک ظهور کنند. علائم در افراد مبتلا به سندرم داون معمولاً ۱۰ تا ۲۰ سال زودتر از سایرین ظاهر میشوند.
در کل، تعداد زنان مبتلا بیشتر است زیرا زنان به طور معمول بیشتر از مردان طول عمر دارند.
ناتوانی شناختی خفیف
فردی که دارای ناتوانی شناختی خفیف (MCI) است،دچار کاهش حافظه یا مهارتهای تفکری دیگری است که بیشتر از معمول برای سن فرد است. اما این کاهش نمیتواند از فعالیت در محیطهای اجتماعی یا کاری او جلوگیری کند.
با این حال، افراد مبتلا به MCI ریسک قابل توجهی برای ابتلا به زوال عقل (دمانس) دارند. زمانی که MCI به طور قابل توجه حافظه را تحت تأثیر قرار میدهد، احتمال دمانس به دنبال ابتلا به آلزایمر بیشتر میشود. تشخیص MCI به افراد فرصتی برای تمرکز بیشتر بر تغییرات سبک زندگی سالم و ایجاد راهبردهایی برای جبران از دست دادن حافظه ارائه میدهد. همچنین، آنها میتوانند ویزیتهای منظم به پزشک را برای نظارت بر علائم داشته باشند.
ضربه به سر (Head Trauma)
چندین مطالعه گسترده نشان داده است که افراد ۵۰ ساله یا بیشتر که آسیب مغزی (Traumatic Brain Injury) داشتهاند، ریسک ابتلای بیشتری به دمانس و بیماری آلزایمر دارند . این ریسک حتی بیشتر در افراد با TBIهای شدید و چندگانه است. برخی مطالعات نشان دادهاند که ریسک ممکن است در مدت شش ماه تا دو سال اول پس از آسیب، بیشتر باشد.
آلودگی هوا
مطالعات در حیوانات نشان دادهاند که ذرات آلودگی هوا میتوانند فرایند نابودی سیستم عصبی را تسریع کنند. و مطالعات انسانی نشان دادهاند که مواجهه با آلودگی هوا – به ویژه دود اگزوز و دود سوختن چوب – با ریسک بیشتر ابتلا به دمانس در افراد مرتبط است.
مصرف زیاد الکل
ثابت شده است که مصرف مقادیر زیاد الکل در طولانی مدت تغییرات مغزی ایجاد میکند. چندین مطالعه بزرگ و بررسی نشان داده است که اختلالات مصرف الکل با ریسک ابتلا به زوال عقل مرتبط هستند – به ویژه زوال عقل در سنین کم.
الگوی خواب نامناسب
تحقیقات نشان داده است که الگوهای خواب نامناسب، مانند مشکل در خوابیدن یا در خواب ماندن، با افزایش ریسک بیماری آلزایمر مرتبط هستند.
سبک زندگی و سلامت قلب
تحقیقات نشان داده است که عوامل خطری که با بیماری های قلبی مرتبط هستند، ممکن است با ریسک زوال عقل را مشابه باشند. مشخص نیست که آیا این عوامل باعث افزایش ریسک زوال عقل با بدتر شدن تغییرات آلزایمر در مغز است یا به دنبال تغییرات عروق مغزی می باشد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
• کمتحرکی.
• چاقی.
• سیگار کشیدن یا افراد در معرض دود سیگار
• فشار خون بالا.
• کلسترول بالا.
• دیابت نوع ۲ کنترل نشده.
این عوامل همه قابل تغییر هستند. بنابراین، تغییر سبک زندگی میتواند تا حدودی ریسک شما را تغییر دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم و رژیم غذایی سالم با کمترین مقدار چربی و شامل میوه و سبزیجات به ریسک کمتری از بیماری آلزایمر مرتبط هستند.
یادگیری مداوم و مشارکت اجتماعی
مطالعات نشان دادهاند که ارتباط برقرار کردن و شرکت در فعالیتهایی که ذهن را در طول عمر تحریک میکند، میتواند ریسک بیماری آلزایمر را کاهش دهد. سواد کم – کمتر از دبیرستان – به عنوان یک عامل خطر برای بیمار آلزایمر ظاهر میشود.
عواقب (Complications)
علائم بیماری آلزایمر مانند از دست دادن حافظه، از دست دادن قدرت تکلم، ناتوانی در تصمیم گیری و تغییرات دیگر مغز میتواند مدیریت بیماریهای دیگری که فرد به آن مبتلا میباشد را دشوارتر کند. فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است نتواند:
• درباره درد خود صحبت کند.
• علائم بیماری دیگری را توضیح دهد.
• یک برنامه درمانی را دنبال کند.
• عوارض جانبی دارو را توضیح دهد.
زمانی که بیماری آلزایمر به مراحل آخر خود میرسد، تغییرات مغزی شروع به تأثیر بر عملکردهای فیزیکی میگذارد. این تغییرات میتواند بر قابلیت بلعیدن، تعادل و کنترل دفع (ادرار و مدفوع) تأثیر بگذارد. این اثرات میتوانند منجر به مشکلات سلامت دیگری شوند مانند:
• پریدن غذا یا مایعات در گلو
• آنفولانزا، ذات الریه و عفونتهای دیگر.
• افتادن و زمین خوردن.
• شکستگی.
• زخم بستر
• تغذیه نامناسب یا کم آبی.
• یبوست یا اسهال.
• خرابی دندان و زخمهای دهانی
پیشگیری
بیماری آلزایمر یک بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، تعدادی از عوامل زمینه ساز را میتوان با تغییر سبک زندگی کنترل کرد.
شواهد نشان میدهد که اقداماتی برای کاهش خطر بیماری قلبی عروقی ممکن است ریسک ابتلا به زوال عقل را هم کاهش دهد.
برای پیروی از انتخابهای سبک زندگی مناسب برای قلب که ممکن است ریسک زوال عقل را کاهش دهند:
• منظم ورزش کردن.
• مصرف محصولات غذایی تازه، روغنهای سالم و غذاهای کم چرب، مانند رژیم غذایی مدیترانهای.
• پیروی از دستورالعمل های درمانی برای مدیریت فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا.
• اگر سیگار میکشید، از پزشک خود کمک بخواهید تا در ترک سیگار به شما کمک کند.
درمان
داروهای بیماری آلزایمر میتوانند در کنترل اختلال حافظه و تغییرات شناختی دیگر کمک کنند. دو نوع دارو در حال حاضر برای کنترل علائم استفاده میشود:
• مهار کنندههای کولین استراز. این داروها با افزایش سطوح ارتباط سلول به سلول کار میکنند. این داروها یک رابط شیمیایی را که در مغز توسط بیماری آلزایمر کاهش مییابد، حفظ میکنند. این دارو ها معمولاً اولین داروهایی هستند که امتحان میشوند، و بیشتر افراد بهبودهای متوسطی در علائم میبینند. مهار کنندههای کولین استراز ممکن است علائم مربوط به رفتار را مثل بیقراری یا افسردگی بهبود دهند. این داروها به صورت خوراکی یا از طریق چسب پوستی مصرف میشوند. مهار کنندههای کولین استرازی که معمولاً تجویز میشوند شامل دونپزیل (آریسپت، آدلاریتی)، گالانتامین (رزادین) و چسب پوستی ریواستیگمین (اگزلون) است. عوارض جانبی اصلی این داروها شامل اسهال، تهوع، از دست دادن اشتها و اختلالات خواب است. در افرادی با برخی از اختلالات قلبی، عوارض جانبی جدی ممکن است شامل ضربان قلب نامنظم باشد.
• ممانتین (نامندا). این دارو در یک شبکه دیگر ارتباطات سلولی مغز کار میکند و پیشرفت علائم بیماری آلزایمر با شدت متوسط تا شدید را کند میکند. گاهی اوقات به ترکیب با یک مهار کننده کولین استراز استفاده میشود. عوارض جانبی نسبتاً نادر شامل سرگیجه و گیجی است.
در سال 2023، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) لکانماب (لکنبی) را برای افراد مبتلا به آلزایمر خفیف و ناتوانی شناختی خفیف ناشی از بیماری آلزایمر تأیید کرد.
یک آزمایش بالینی فاز 3 نشان داد که این دارو اختلال شناختی را در افراد مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی کند کرده است. این دارو از اینکه پلاکهای آمیلوئید در مغز به هم بچسبند جلوگیری میکند. آزمایش فاز 3 تاکنون بزرگترین آزمایشی بوده که آیا پاک کردن گروههای پلاک آمیلوئید از مغز میتواند باعث کاهش سرعت بیماری شود یا خیر.
لکانماب به صورت تزریق وریدی هر دو هفته یکبار تزریق میشود. عوارض جانبی لکانماب شامل واکنشهای مربوط به تزریق مانند تب، علائم شبیه به آنفلوانزا، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تغییرات در ضربان قلب و نفس تنگی است.
همچنین، افرادی که لکانماب مصرف میکنند ممکن است دچار تورم یا خونریزیهای کوچک در مغز شوند . به ندرت، تورم مغز میتواند به اندازه کافی جدی باشد که باعث تشنج و علائم دیگر شود. همچنین در موارد نادر، خونریزی در مغز میتواند منجر به مرگ شود. FDA پیشنهاد میدهد قبل از شروع درمان با لکانماب، MRI مغز انجام شود. همچنین توصیه میشود که در طول درمان علائم تورم یا خونریزی مغز با MRI مورد بررسی قرار گیرد.
افرادی که دارای یک فرم خاص از ژن معروف به APOE e4 هستند به نظر میرسد خطر ابتلا به این عوارض جدی را داشته باشند. FDA پیشنهاد میدهد قبل از شروع درمان با لکانماب این ژن را تست کنید.
قبل از مصرف لکانماب اگر از رقیق کننده ی خون مصرف میکنید (آسپرین، پلاویکس، وارفارین،…) یا در معرض خونریزی مغزی هستید، با پزشک خود صحبت کنید. داروهای رقیق کننده خون ممکن است خطر خونریزی در مغز را افزایش دهند.
مطالعات بیشتری در مورد خطرات ممکن مصرف لکانماب در حال انجام است. مطالعات دیگری در مورد این که لکانماب چقدر مؤثر برای افراد با خطر ابتلا به بیماری آلزایمر است، از جمله افرادی که خانواده درجه یک، مانند والد یا خواهر یا برادر، با این بیماری مبتلا هستند، در حال بررسی است.
داروی دیگری که در حال مطالعه است دونانماب است. این دارو به پلاکهای آمیلوئید و پروتئینهای تائو میرود و کاهش مییابد. مشاهده شد که این دارو افت شناختی و کارایی را در افراد مبتلا به آلزایمر در مراحل ابتدایی کند کند.
گاهی اوقات داروهای دیگری مانند آنتیدپرسانها ممکن است برای کمک به کنترل علائم رفتاری مرتبط با بیماری آلزایمر تجویز شود.
ایجاد محیط ایمن و حمایتگر
بخش مهمی از هر برنامه درمانی، سازگاری با نیازهای فرد مبتلا به بیماری آلزایمر است. برقراری و تقویت عادتهای روزانه و کاهش وظایفی که به حافظه نیاز دارند، میتوانند زندگی را بسیار آسانتر کنند.
این راهها برای حمایت از احساس رضایت و توانایی ادامه فعالیت فرد مورد استفاده قرار میگیرند:
• کلید، کیف پول، تلفن همراه و لوازم ارزشمند دیگر را در یک مکان ثابت در خانه نگه دارید تا گم نشوند.
• داروها را در مکانی امن نگه دارید. از یک فهرست روزانه برای پیگیری دوزها استفاده کنید.
• فرد مبتلا به آلزایمر را به داشتن یک تلفن همراه با امکان ردیابی مکان تشویق کنید. شمارههای تماس اضطراری را در تلفن آنها ذخیره کنید.
• مطمئن شوید که ویزیت های منظم به روز و زمان ثابتی داشته باشد.
• از یک تقویم یا تخته سفید برای پیگیری برنامههای روزانه استفاده کنید. بررسی کارهای روزمره را به شکل عادت درآورید.
• وسایل اضافی منزل، اشیا اضافی و قالیچه ها را بردارید.
• میله ی دستگیره روی پلهها و در حمام و دستشویی نصب کنید.
• اطمینان حاصل کنید که کفشها و دمپاییها راحت و دارای چسبندگی مناسب هستند.
• تعداد آینهها را کم کنید. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است تصاویر در آینه را گیجکننده یا ترسناک بیابند.
• مطمئن شوید که فرد مبتلا به آلزایمر شناسنامه را با خود دارد یا دستبند هشدار پزشکی را به دست دارد.
• عکسها و اشیاء دیگری که برای بیمار معنی دارند را در خانه نگه دارید.
سبک زندگی و درمان های خانگی
انتخاب سبک زندگی سالم، بهبودی کلی را تا حدی ممکن میکند و میتواند نقشی در حفظ سلامت مغز داشته باشند.
ورزش
ورزش منظم بخش مهمی از برنامه درمانی است. فعالیتهایی مانند پیادهروی روزانه میتوانند موجب بهبود خلق، سلامت مفاصل، عضلات و قلب گردد. ورزش همچنین باعث خواب آرام و پیشگیری از یبوست میشود. که برای مراقبین بیمار نیز کمک کننده است. افراد مبتلا به آلزایمر که مشکلاتی در پیادهروی دارند، ممکن است هنوز بتوانند از دوچرخه ثابت٫ کش های ورزشی یا ورزش های محدود به صندلی سود ببرند. ممکن است برنامههای ورزشی برای سالمندان در تلویزیون و اینترنت وجود داشته باشد.
تغذیه
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است فراموش کنند که غذا بخورند، میل به وعدههای غذایی را از دست بدهند یا ممکن است غذاهای سالم نخورند که منجر به خشکی دهان و یبوست شود. پیشنهادات زیر را ارائه دهید:
• انتخاب های سالم. مواد غذایی سالم که مورد علاقه بیمار است و به راحتی قابل مصرف هستند، بخرید.
• آب و سایر نوشیدنیهای سالم. تشویق به نوشیدن چند لیوان مایعات هر روز. از نوشیدنیهای دارای کافئین که میتوانند اضطراب را افزایش دهند، پرهیز کنید. این امر باعث اختلال در خواب میشود و نیاز به ادرار کردن را بیشتر میکند.
• شیکها و اسموتیهای سالم با کالری بالا. میلک شیک با پودر پروتئین تهیه کنید یا اسموتی برایشان درست کنید. این کار هنگامی که بیمار دچار اختلال بلع میشود، مفید است.
حضور در اجتماع و فعالیتهای گروهی
فعالیتهای اجتماعی میتوانند مهارتها و تواناییهای حفظشده را پشتیبانی کنند و همچنین برای بهبود کلی وضعیت روانی مفید باشند. کارهایی که معنی دار و لذت بخش هستند انجام دهید. کسی که دچار دمانس است ممکن است:
• به موسیقی گوش بدهد یا برقصد.
• کتاب بخواند یا به کتابها گوش بدهد.
• باغبانی کند یا کاردستی درست کند.
• به رویدادهای اجتماعی در مراکز سالمندان یا مراکز مراقبت از حافظه برود.
• با کودکان معاشرت کند.
مواجهه و پشتیبانی
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ترکیبی از احساسات مختلف را تجربه میکنند -گیجی، ناامیدی، خشم، ترس، عدم قطعیت، اندوه و افسردگی.
اگر شما مراقب یک فرد مبتلا به آلزایمر هستید، میتوانید با گوش دادن به آنها،به ایشان کمک کنید. به فرد تضمین بدهید و حمایتش کنید که هنوز هم میتواند از زندگی لذت ببرد و از تلاش برای حفظ عزت و احترام به خود بیمار دست نکشید.
محیط آرام و پایدار خانه میتواند به کاهش مشکلات رفتاری کمک کند. موقعیتهای جدید، سر و صدا، گروههای بزرگ افراد، تحت فشار قرار دادن بیمار برای یادآوری، یا انجام کارهای پیچیده میتواند اضطراب ایجاد کنند. هر چه فرد مبتلا به آلزایمر عصبانیتر شود، توانایی تفکر به طور واضح کاهش بیشتری دارد.
مراقبت از مراقب
مراقبت پزشکی برای از دست دادن حافظه یا دیگر مهارتهای فکری به طور معمول نیاز به استراتژی همکاری تیمی دارد. اگر نگران از دست دادن حافظه یا علائم مرتبط هستید، از یکی از اعضای خانواده یا دوستان صمیمی خود درخواست کنید که همراه شما به پزشک مراجعه کنند. علاوه بر ارائه حمایت، همراه شما میتواند کمک کند تا به سوالات پاسخ دهید.
آمادگی برای ویزیت پزشک
مراقبت از یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر به لحاظ فیزیکی و روانی طاقتفرسا است. احساساتی نظیر خشم، احساس گناه، استرس، نگرانی، اندوه و انزوای اجتماعی رایج هستند.
مراقبت از فرد مبتلا ممکن است حتی بر سلامتی فیزیکی مراقب هم تأثیر گذار باشد. به نیازها و سلامت خود توجه کنید. این یکی از مهمترین کارهایی است که میتوانید برای خود و برای فرد مبتلا به آلزایمر انجام دهید.
اگر شما مراقب یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر هستید، میتوانید:
• حداکثر تلاش خود را در آموختن در مورد بیماری انجام دهید.
• از پزشکان، کارشناسان اجتماعی و دیگرانی که در مراقبت از عزیزان شما مشغول هستند، سوال کنید.
• هنگام نیاز به کمک، از دوستان یا دیگر اعضای خانواده کمک بگیرید.
• هر روز استراحت کنید.
• اوقاتی را با دوستانتان بگذرانید.
1 با ویزیت های منظم پزشک، مصرف غذاهای سالم و ورزش کردن، به سلامت خود اهمیت دهید.
– اگر با کسی به پزشک مراجعه میکنید، نقش شما ممکن است ارائه تاریخچه و یا افکار شما درباره تغییراتی که دیدهاید باشد. این همکاری بخش مهمی از مراقبت پزشکی است.
– پزشک شما ممکن است شما را برای ارزیابی بیشتر به یک متخصص مغزواعصاب، روانپزشک، نوروسایکولوژیست یا تخصصی دیگر ارجاع دهد.
– به یک گروه حمایتی بپیوندید.
چه کار میتوانید انجام دهید
برای آمادهسازی برای ویزیت پزشک، میتوانید اطلاعات مربوطه را بنویسید تا بهتر مطرحشان کنید. این اطلاعات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تاریخچه بیماری ، شامل هر تشخیص گذشته یا فعلی و تاریخچه خانوادگی بیماری.
• تیم پزشکی، شامل نام و اطلاعات تماس هر پزشک فعلی، و رواندرمانگر
• نسخه های دارویی، داروهای بدون نسخه، ویتامینها، گیاهان دارویی یا مکملهای دیگر.
• علائم، شامل تغییرات در حافظه یا مهارتهای فکری.
پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال خواهد پرسید تا تغییرات در حافظه یا سایر مهارتهای فکری را بررسی کند. اگر به همراه شخصی به پزشک مراجعه میکنید، آمادگی داشته باشید تا در صورت لزوم افکار خود را ارائه دهید. پزشک شما ممکن است بپرسد:
• چه نوع مشکلاتی در حافظه و فراموشی دارید؟ کی اولین بار متوجه آنها شدید؟
• آیا آنها به تدریج بدتر میشوند، یا گاهی بهتر و گاهی بدتر میشوند؟
• آیا از انجام کارهای مانند مدیریت مالی یا خرید دست کشیدید، زیرا این فعالیتها برای شما بسیار چالش برانگیز است؟
• حال شما چطور است؟ آیا احساس افسردگی، غمگینی یا اضطراب بیشتری نسبت به معمول دارید؟
• آیا اخیراً در حال رانندگی یا در یک موقعیتی که معمولاً برای شما آشنا است گم شدهاید؟
• آیا کسی نگرانی غیرمعمولی درباره رانندگی شما بیان کرده است؟
• آیا متوجه تغییراتی در رفتارتان نسبت به افراد یا رخدادها شدهاید؟
• آیا انرژی شما بیشتر از معمول است، کمتر از معمول یا حدوداً همان است؟
• چه داروهایی مصرف میکنید؟ آیا هرگونه ویتامین یا مکملی مصرف میکنید؟
• آیا الکل مینوشید؟ چقدر؟
• آیا دچار لرزش و یا اختلال در راه رفتن شده اید؟
• آیا مشکلی در به یاد آوردن وقت مراجعه به پزشک یا زمان مصرف دارو دارید؟
• آیا بیشتر از حد معمول آزمایش شنوایی و بینایی بر روی شما انجام شده است؟
• آیا فرد دیگری در خانوادهتان مشکلات حافظه داشته است؟ آیا تا به حال تشخیص آلزایمر یا زوال عقل برای آنها مطرح شده است؟
• آیا هنگام خواب خود رویاهای خود را بازی میکنید (مشت و لگد، فریاد، جیغ و…)؟ آیا خرناس میکشید؟
